چه عواملی باعث می شود یک شخص به سرقت مبادرت کند؟ نتایج یک تحقیق میدانی در ایران
سرقت در ميان انحرافات رفتاري و اجتماعي تقريباً از جملـه مـواردي اسـت كـه در اغلب زمانها و مكانها جرم وعمل نابهنجار بوده و به آن به عنوان عمل منفي نگريسته مي شده است.
جرم سرقت از با سابقه ترين جرايم بشري است كه درجامعههاي مختلف به شيوههاي گوناگون ديده مي شود. در بين انواع سرقتها، سرقت از اماكن عمـومي-خصوصي پديده اي است كه همزمان امنيت مالي و جاني افرادو جامعه را برهم مي زند و از اهميت فوق العادهاي برخوردار است.
بـا گذشت زمان با توجه به تغييري كه در نحوة انجام سرقت از اماكن عمومي- خصوصـي رخ داده است لازم است شيوه هـا و روشهـاي پيشـگيري از آن نيـزمتناسـب بـا ايـن تغييرات متحول شود.
با توجه به موارد مذكور و نيزبا عنايت به مسئوليت پليس آگاهي در مقابله با اين گونه مجرمان و اين نوع سـرقت در سـطح كشـور، ضـرورت تـدوين و تنظيم يك روش واحد براي پي جويي ضروري به نظرمي رسد.
و بالاخره سرقت اصولاً كنشي است نسبتاً عقلاني و حساب شده كه طبق برنامه معين و باتصميم گيري قبلـي در موردانتخاب قرباني و چگونگي فرايند انجام كار، صورت مي گيرد.
زمـاني كـه ابـزار مشـروع در جامعـه بـراي رسيدن به هدف وجود ندارد گرايش به انحراف در اعضاي جامعه افزايش مييابـد.
گرايش به بزهكاري از طريق ناكامي حاصل مي شود؛ وقتي كـه شخص نتواند با ابزارهاي مشروع به خواسته هايش برسد، به خاطر ناكامي ناشي از عدم دستيابي خواسته اش اقدام به كـجروي مـي كنـد.
ويژگيهاي شخصيتي افراد است كه به واكنش آنان در برابر فشار منجر مي شود و به سمت كجروي و جرم هدايت مي كند.
بين ميزان تحصيلات و سرقت از اماكن عمومي- خصوصي رابطه معكوس و متوسط وجود دارد. همچنين بين مذهب و سـرقت از اماكن عمومي – خصوصي رابطه معكوس و قوي وجـود دارد.
در ايـن مطالعـه مـذهب از دو بعـد اعتقـادي و مناسكي بررسي شده است. با توجه به يافتههاي تحقيق با افزايش جنبه هاي مذهبي، سرقت از اماكن عمومي – خصوصي كاهش و با كاهش جنبه هاي مـذهبي، سـرقت از اماكن عمومي – خصوصي افزايش مييابد. براساس نظرية كنتـرل اجتمـاعي هرشـي افرادي كه در زمينه هاي اجتمـاعي مشـابهي زنـدگي مـيكننـد، در اعتقـاد اخلاقـي مشتركي سهيم هستند، كه آنها را از انحراف باز مـيدارد. همچنـين براسـاس نظريـه والتر ركلس خودپنداره ي مثبت، وجدان آگاه افراد را از انحراف باز مـي دارد.
بين دلبستگي به خانواده و سرقت از اماكن عمومي – خصوصي ب رابطه معكوس و قوي وجـود دارد. بـه عبارت ديگر با افـزايش ميـزان دلبسـتگي بـه خـانواده، سـرقت از امـاكن عمـومي – خصوصي كاهش مييابد و با كاهش دلبستگي به خانواده، سرقت از اماكن عمـومي – خصوصي افزايش مييابد. براساس نظريـة كنتـرل نـاي، والـدين از طريـق وابسـتگي عاطفي كه ايجاد مي كنند، مي توانند هنجارهـاي صـحيح جامعـه را در فـرد درونـي سازنند، كه فرد را از انحراف باز مي دارد.
پيشنهادها
1- با توجه به آنكه اصول و مباني ديني و اعتقادي مي تواند در پيشگيري از كـجروي مؤثر باشد، گسترش و آموزش جنبه هاي مذهبي در سطح جامعه مي تواند بـه عنـوان كنترل دروني آن هم بدون صرف انرژي نيروي انتظامي، نقش مؤثري در كنترل افـراد داشته باشد.
2-اوقات فراغت يكي از فعاليتهاي است كه فرد را از كجروي و انحراف دور مي كند. به توجه به پتانسل بالاي جامعه در زمينه هاي علمي، فرهنگي و ورزشي نياز است كه به اين امر عنايت بيشتري شود. در اين زمينه مسئولان ذيربط مي توانند بـا احـداث باشگاهها ورزشي و انجمنهاي علمي نيروي جوان را در جهت مثبت به كار گيرند.
3-نياز به بازپروري افرادي كه به جرم سرقت دستگير مي شوند، بـه ايـن خـاطر كـه بسياري از آنها از خانواده هاي طبقه پايين و بدون حامي هسـتند. اصـلاح و بـازپروري اين افراد مي تواند هم به اقتصاد جامعه و هم به كم شدن جرم در جامعه كمك كند.
4- اهتمام والدين در دروني سازي ارزشها و هنجارهاي اجتماعي در فرزندان از طريق فرايند جامعه پذيري، علاوه بر همنوايي آگاهانه و داوطلبانـه فرزنـدان بـا هنجارهـاي اجتماعي، باعث شكل گيري وجدان اجتماعي در فرزندان نيز ميشود كـه بـه عنـوان يك عامل كنترل دروني عمل ميكند و در نتيجه احتمال ارتكاب رفتارهاي بزهكارانـه كاهش مييابد.
5- اهتمام جدي والـدين در مسـاعدت و همفكـري و راهنمـايي فرزنـدان در انتخـاب دوستان، همسالاني مناسب و آگاهي و اطـلاع از اينكـه فرزندانشـان بـا چـه كسـاني معاشرت دارند، ميتواند نقش مؤثري در پيشگيري از انحراف فرد داشته باشد.
6- وجود رابطه دوستانه و محبت آميز با احترام، درك و تفاهم متقابل بين پدر و مادر، والدين و فرزندان، خانواده را به محيطي پر مهر كه سرشار از آرامش و امنيـت خـاطر است تبديل مي كند و اين امر موجب افزايش دلبستگي و تعلقات فرزندان به خـانواده و والدين و در نتيجه كاهش رفتار بزهكارانه ميشود.
7-رسانه جمعي، به ويژه رسـانه هـاي تصـويري نظيـر سـينما و تلويزيـون، تـأثيراتي مستقيم بر افراد جامعه دارند و نقش ويژهاي در آگاهي بخشي به جامعه ايفا مي كنند، بنابراين پيشنهاد ميشود با بازگو كردن پيامهاي منسجم، براي جلوگيري از انحرافات اجتماعي از جمله سرقت همت گمارند، دستاندركاران توليد برنامـههـاي تلويزيـوني، راديويي و... مي توانند در قالب معرفي الگوهـاي مناسـب، فلـيمهـاي مـذهبي و... در كاهش گرايش افراد جامعه به سمت سرقت مؤثر باشند.
8- فضاهاي شهري كه محل بيتوته و تجمع مـالخران و سـارقان سـابقه دار اسـت بـا اصلاح شهرسازي تغيير كاربردي داده شوند.
9-درساخت و ساز شهرها و نحوي احداث مراكز مسكوني و تجاري نياز اسـت كـه از نظرات كارشناسان امنيتي انتظامي استفاده و آگاه شويم. اگر در شهرها منازل طـوري ساخته شود كه براي ورود به آرپاتمانها عبور از جايگاه سريدار ضرورت باشد خيلي از سرقتها در داخل آپارتمان روي نخواهد داد.
10- انجام پژوهشهاي كاربردي در حوزه سرقت در جهت كاهش، تعديل و كنترل آن. تقليل آسيب پذيري اماكن تجاري، صنعتي و مسكوني در مقابله با سرقت:
-استفاده از قفلهاي پيشرفته كه كليد يدكي آنها غيرقابل ساخت است و تنها با ارائـه فاكتور خريد قفل توسط قفل سازي ساخته شود.
-مجهز كردن درها و پنجرهها فرعي به نرده و حفاظ ايمني.
-استفاده از قفلهاي مغناطيسي كه فقط با كارتهـاي رايانـه اي خـاص بـاز و بسـتهاستفاده از چشم نامرئي و دوربينهاي مدار بسته. ( در اماكن تجاري و صنعتي). ميشود.
-استفاده از شب بند در آپارتمانها.
-نصب دزدگير، آژيرهاي اعلام خطر.
